ارسطو در آغاز کتاب قیاس (تحلیل اولی) گزارة حملی را به دو قسم مسور و مهمل طبقه‌بندی می‌کند. منطق‌دانان پیشین در دورة اسلامی، طبقه‌بندی گزارة حملی را در "کتاب عبارت"طرح و آن را به سه قسم شخصی، مسور و مهمل افزایش دادند. منطق‌دانان دو بخشی متأخر (از سده هفتم به بعد) طبیعیه را نیز بر آنها افزودند. علامه حلی طبقه‌بندی پنج‌گانه‌ای را ارائه می‌دهد. امروزه یدگاه رایج از آن منطق‌دانان دو بخشی متأخر است. اما دیدگاه علامه حلی نزد اصولیان مؤثر افتاد. تبیین تطور تاریخی طبقه‌بندی گزارة حملی و نقد و تحلیل این دیدگاه مسأله تحقیق حاضر است. در پرتو نقد ملاک تقسیم‌بندی و با توجه به اصل ارجاع مهمل به جزیی و طبیعیه به شخصی می‌توان به
تقسیم‌بندی دوگانه‌ای رسید. قضیه یا شخصی و در حکم شخصی، یا مسور و در حکم مسور است. همچنین ملاک تقسیم در این طبقه‌بندی قابل نقد است. در پرتو این نقد روشن می‌شود که این طبقه‌بندی فراتر از ملاک موضوع بر تمایز ساختاری استوار است.
', './data/jmb/coversheet/cover_fa.jpg'))