دانشکده الهیات و معارف اسلامیمقالات و بررسیها(منتشر نمی شود)1010-496869020010622-درآمدی بر تحلیل ساختهای نحوی قرآن و ترجمة آن به فارسی13040FAرضاشکرانیJournal Article19700101Since the main purpose of a language is its role in the communication all effective factors in forming message of a word should be taken into consideration when such a word is analyzed or translated into another language. As syntactic structure of a language is among the said factors one should make a comparative analysis of such structures of the two languages when one embarks on translating. This essay may be considered as the first step towards this task concerning translating the Ouran from Arabic into Farsi.با توجه به اینکه مهمترین هدف از بکارگیری زبان، نقش ارتباطی آن است، در تحلیل هر کلامی باید به تمامی عواملی که در شکل گیری پیام آن کلام مؤثرند، توجه کرد. در ترجمه نیز با توجه به نقش اساسی کلام و هدف از ترجمه، باید عوامل شکل دهندة پیام کلام در زبان مبدأ و معادلهای آن در زبان مقصد مورد بررسی قرار گیرد. یکی از مهمترین عوامل شکل دهنده پیام هر کلامی ساختهای نحوی زبان است، لذا در ترجمه از هر زبانی به زبان دیگر یکی از پیش نیازها، تحلیل مقایسه ای میان ساختهای نحوی دو زبان است. در ترجمه قرآن از عربی به فارسی، تاکنون پژوهشی فراگیر و در خور این موضوع صورت نگرفته است. این نوشتار گامی است برای پژوهش های عمیق تر در این زمینه.دانشکده الهیات و معارف اسلامیمقالات و بررسیها(منتشر نمی شود)1010-496869020010622-دربارة شاه عبدالعظیم13041FAسید محمد حسینمیرصادقیJournal Article19700101'Abd al-'_lm, an outstanding Hasanid-Alavid figure of the 2nd-3rd Hijri centuries who despite his own descent followed his Hosaynid cousins, i.e:-, Shi'a Imams and thus suffered a lot from caliphs and their agents which led to making him live in secret and running from one city to another, arrived in Ray finally where he tried to establish relationship with Shiites and where he was buried when passed away. His life and his distinguished charactristics are discussed in this essay.عبدالعظیم از مشاهیر سادات حسنی، در سدة دوم و سوم ه.ق می زیسته و و نسبش به امام حسن مجتبی (ع) می رسد. در نزد بسیاری از مردم و برخی از دانشمندان به شاه عبدالعظیم شناخته می شود. وی با اینکه خود از حسنیان است در دعوای خلافت ظاهری هیچگاه با آنان همسوئی نکرد و امامت پسر عموهای حسینی خود را خالصانه پذیرفت و در نتیجه خشم خلیفگان و کارگزارانشان را علیه خود بر انگیخت. برای در امان ماندن از نقشه های دستگاه خلافت ناگزیر پنهانی می زیسته و شهر به شهر می گشته تا سرانجام به شهر ری فرود آمد و با شیعیان آن دیار پنهانی تماس برقرار کرد. عبدالعظیم در شهر ری درگذشت و همانجا به خاک سپرده شد. برخی از پژوهشگران برآنند که وی را در همانجا زنده بگور کرده اند. باورهای راستین مذهبی، دانش، روشن بینی و بویژه موضع عدالتخواهانه اش در برابر خلیفگان، از او شخصیتی نامدار پدید آورد که همواره توجه دانشمندان، مبارزان و ایرانیان را به خود جلب نموده است. در این نوشتار برآنیم که گوشه هائی از زندگی این مرد سرفراز ایران اسلامی را فرا روی پژوهندگان قرار دهیم.دانشکده الهیات و معارف اسلامیمقالات و بررسیها(منتشر نمی شود)1010-496869020010622-حکومت در ادله یا حاکمیت دلیلی بر دلیل دیگر13042FAحسینگوگانیJournal Article19700101Should one juristic proof enjoy primacy over another without any contradiction between those two, the former would be preferred to the latter straight away. This state which is called Sovereignty C4uknma) is thouroughly delt with in this essayاصطلاح حکومت البته در علم اصول فقه و میان اصولیین مشهور است، لکن دارای عمق معنائی خاصی است که بایستی مورد تحقیق علمی قرار گیرد.
مقصود از واژة «حکومت»، در دانش اصول و فقه و حقوق عبارت از سلسلة ادله و ضوابطی است که بر سایر ادله حاکم اند و بر آنها تقدم دارند؛ و نیز میان ادلة حاکم و محکوم نه تنها تعارضی در کار نیست که جمع و ألفت هم محقق است.
این اصطلاح یعنی «حکومت در ادله» را باید از ابتکارات شیخ مرتضی انصاری در فن اصول فقه به شمار آورد.دانشکده الهیات و معارف اسلامیمقالات و بررسیها(منتشر نمی شود)1010-496869020010622-ضرورت تغییر موادی از قانون مدنی13043FAعلی علیآبادیJournal Article19700101Invoking to the Quran, Sunnah, Psychology, and Custom, this essay discusses the reality and time of generation of bodily and mental maturity first, makes a comparison between their reality and their manifestation in the Iranian Civil Code secondly, and suggests some changes in some articles of the said Code finallyاین مقاله با استناد به قرآن، سنت، علم روانشناسی و عرف، ابتدا به بحث دربارة حقایق بلوغ و رشد و زمان پیدایش آنها پرداخته، سپس ضمن مقایسة واقعیت دو ماهیت مذکور با نمود آن در قانون مدنی ایران و اثبات عدم تطبیق مقررات قانونی با احکام اسلامی و واقعیت خارجی، حسب مورد اصلاح یا حذف ماده یا تبصره ای را پیشنهاد کرده است.دانشکده الهیات و معارف اسلامیمقالات و بررسیها(منتشر نمی شود)1010-496869020010622-بررسی تطبیقی آیة خمس13044FAصباحبرزنجیJournal Article19700101Being divided into two separate parts, this essay deals thoroughly with the general concepts of the Ouranic verse concerning Khums (8:41) on the one hand and its juristic considerations on the other.بررسی تطبیقی آیة خمسدانشکده الهیات و معارف اسلامیمقالات و بررسیها(منتشر نمی شود)1010-496869020010622-حکم اقرار مریض از دیدگاه مذاهب خمسه13045FAحسین ابوئیمهریزیJournal Article19700101Acknowledgement of Debt when one is healthy would no doubt bring about responsibility of payment. But jurists of the five Islamic sects have different opinions concerning perception of such an acknowledgement when one is in one's mortal illness. This essay embarks on expounding those differences in order to come to a fruitful conclusion.اهمیّت و ارزش اثباتی اقرار به عنوانی یکی از ادلة اثبات دعوی، بر کسی پوشیده نیست. اقرار شخص عاقل به زبان خویش به دلیل عقل و شرح نافذ است و اقرار کننده به مفاد اقرار خود ملزم می شود. در مورد نفوذ اقرار شخص سالم هیچ گونه نزاعی بین فقها و حقوقدانان وجود ندارد ولی در مورد اقرار مریض در مرض موت اختلاف شده و بین مذاهب اسلامی اقوال مختلفی وجود دارد.
این مقاله نظر به اهمیّت موضوع، ضمن بیان معنای اصطلاحی مریض و منشأ نزاع در حکم اقرار مریض به بیان اقوال مختلف پرداخته و نظرات هر یک از مذاهب اسلامی را با ذکر دلائل عقلی و نقلی مورد بررسی قرار داده و در پایان به نتیجه گیری پرداخته است.دانشکده الهیات و معارف اسلامیمقالات و بررسیها(منتشر نمی شود)1010-496869020010622-قاعدة ما یضمن بصحیحه
یضمن بفاسده...13046FAعابدینمؤمنیJournal Article19700101Faculty of Theology, University of Tehran According to law, any transaction would bring about contractual liability in the case of damage if such a liability is undertaken. If not, some would bring about contractual liability and some would not. To distinguish those two, there is a specific juristic rule in the Islamic law which is discussed in this essay.نظم زندگی در حیات جمعی انسانها مستلزم داد و ستد و مبادلات بر اساس قراردادهاست. قراردادها هم طرفین عقد را نسبت به یکدیگر متعهد می کند و هم برای هر یک بر دیگری ایجاد حق می نماید. در بعضی از قراردادها ممکن است به حق ایجاد شده التزام نباشد و خسارتی وارد شود، خسارت وارده باید جبران گردد، ولی جبران خسارت کلیت ندارد، در بعضی از قراردادها، عدم التزام موجب ضمانت می شود و بعضی دیگر، عدم التزام مستلزم ضمانت نیست. در نظامهای حقوقی جهت تشخیص قراردادهایی که در آنها عدم التزام موجب ضمانت می شود از قراردادهایی که ایجاد ضمانت نمی کند، قاعده ای وضع کرده اند که عنوان آن در نظام حقوق اسلامی عبارتست از: «قاعدة ما یضمن بصحیحه یضمن بفاسده و ما لا یضمن بصحیحه لا یضمن بفاسده». در این مقاله نسبت به دلیل اعتبار و دلالت قاعده و کاربردهای آن بحث شده است.دانشکده الهیات و معارف اسلامیمقالات و بررسیها(منتشر نمی شود)1010-496869020010622-ترجمة اشعار کهن فارسی به عربی13047FAآذرتاشآذرنوشJournal Article19700101To the beginning of the 3rd Hijri century, Farsi poetry was just manifested in some styles of Arabic prosody with simple, primary contents. Later, being int1uenced by the rich, solid Arabic poetry, Iranian poets developed Farsi poetry to such an extent that sometimes they even generated novel points with no similarity in Arabic poetry. Now, the question is that whether Arabic poetry has been influenced by such Farsi one. We have found some Arabic poems which are explicitly declared as translation of Farsi ones and have cited in this essay some of them whose Farsi equivalents are found.شعر فارسی،از اوائل سدة سوم هجری، در قالب عروض عربی سر برآورد، و در ترکیبهایی ساده و نسبتاً ابتدایی، و مضامینی گاه بسیار ناپخته این سو و آن سو پراکنده شد. مقاومت و سپس پویایی اینی شعر نو پا، در برابر شعر استوار و دیرپای عربی که از آبشخور شعر جاهلی و بخصوص قرآن کریم سیراب می شد، خود پدیده ای ست شگفت آور. پیداست که سخن سرایان ایرانی- تقریباً همه بدون استثناء – بر زبان و شعر عربی آگاهی تمام داشتند و لاجرم در سروده های خویش از آن تأثیر می پذیرفتند.
اما شعر فارسی به سرعت نضج یافت و شاعران اندک اندک دست به نوآوری زدند و نکته هایی یافتند که گاه در شعر عرب، مانند نداشت. پس آنگاه این سؤال مطرح می شود که آیا شعر عربی در این هنگام از فارسی تأثیری پذیرفته است یا نه.
ما در منابع خود تعدادی شعر یافته ایم که بنا بر تصریح مؤلفان، ترجمة اشعار فارسی بوده است.
از این میان، آن دسته از اشعار را که معادل فارسی شان یافته شده (به استثنای یک مورد) برگزیده در اینجا نقل کرده ایم.دانشکده الهیات و معارف اسلامیمقالات و بررسیها(منتشر نمی شود)1010-496869020010622-بررسی منابع هدایه المتعلمین فی الطب13048FAیونسکرامتیJournal Article19700101A comparison between the Farsi text of Hidayat ai-mula 'allim7n
fi al-tibb by Akaweynl-e Bo _arl which is the oldest scientific Farsi prose with its Arabic sources would clarify some valuable points concerning Farsi prose in the 4th Hijri century and the influence of Arabic language on it. This essay makes such comparison between the said book and one of its most notable Arabic sources, i.e., al-Kunnlis al-Sagir by Yuhanna ibn Sirabiyun.مقایسة متن کتاب هدایه المتعلمین فی الطب اثر اخوینی بخاری، کهن ترین متن علمی منثور فارسی، با منابع عربی این کتاب، می تواند نکات ارزنده ای را در زمینة شکل گیری فارسی نویسی در سدة چهارم قمری و تأثیر زبان عربی بر ان، و بویژه شیوه های ترجمه از عربی به فارسی روشن سازد. در این مقاله، مواضع مشابه هدایه المتعلمین و یکی از مهمترین منابع آن، یعنی الکناش الصغیر نوشتة یوحنا بن سرابیون، مقایسه شده است.دانشکده الهیات و معارف اسلامیمقالات و بررسیها(منتشر نمی شود)1010-496869020010622-معرفت عقلانی نسبت به حق متعال
از دیدگاه ابن عربی13049FAحسنابراهیمیJournal Article19700101Muslim Mystics do not treat the intellectual path as valuable as the intuitional one and thus have paid less attention to capabilities of the intellectual knowledge. As an exception, Ibn 'Arabr-has notably taken such capabilities and abilities into consideration and we are to expound his perspectives in this connection in this essay while attempting to solve some apparently contradictions in his opinions concerning possibility of intellectual knowledge of God.در خداشناسی عارفان مسلمان، طریق عقل، مقام و منزلت شهود را ندارد؛ به همین جهت، عارفان کمتر به قابلیتهای شناخت عقلانی توجه کرده اند. امّا ابن عربی به این قابلیتها و تواناییها توجه نموده و حدود سیرآن را نشان داده است. در این مقاله امکان و عدم امکان معرفت عقلی به حق متعال از دیدگاه ابن عربی مورد پژوهش قرار گرفته و سعی شده تعارض و تهافت میان اقوال وی در باب امکان شناخت عقلانی خداوند حلّ گردد.دانشکده الهیات و معارف اسلامیمقالات و بررسیها(منتشر نمی شود)1010-496869020010622-هماهنگی عقل و معارف و حیانی دین
در حکمت صدرایی13050FAفاطمه صادق زادةقمصریJournal Article19700101This essay deals with the great achievement of Mulla _adra in indicating harmony of intellect and religious revealed knowledge first, Mulla.Sadra's attempt to prove corporeal resurrection philosophically secondly, the theory of " real unity of philosophical truth and religious truth" as the base for the pattern of unifying intellect and religion thirdly, and differences of approaches of such philosophers as Taba!aba'i and Mulla Sadra finally.یکی از نخستین محصولاتی که توسط ملاصدرا در زمینة مستعد حکمت متعالیه به بار نشست، نظریة توفیق و هماهنگی میان عقل و وحی است. حکمت متعالیة ملاصدرا در مقام داوری تنها به برهان ملتزم است. معارف دینی از نظر حکیم متاله از سه راه ظواهر نصوص، عرفان و حجت عقل قابل تحصیل است. در این میان، ادلة نقلی تنها با احراز چند شرط مهم از جمله عدم تعارض با اصول عقلی قابل اعتنایند. بدین ترتیب هیچگاه میان دلیل عقلی که دلالتش قطعی است و دلیل نقلی (با دلالت ظنی) معارضه ای رخ نداده و در صورت وقوع، دلیل عقلی ترجیح می یابد. برخی از پیروان حکمت متعالیه میان عقل و بخشهای مختلف معارف دینی نسبتهایی چون معیار و میزان، مصباح و سرانجام مفتاح یافته اند. ملاصدرا در اجرای عملی طرح توفیق میان عقل و دین، به اثبات فلسفی معاد جسمانی نیز اقدام می کند. این تلاش او از جهاتی چند قابل تأمل است. در ادامه، نظریة «وحدت حقیقت فلسفی و حقیقت دینی» به عنوان مبنای طرح توفیق عقل و دین مطرح شده و برخی از آراء مخالفان گزارش می شود. سرانجام تفاوت روی آورد متألهانی چون طباطبایی با نگرش صدرالمتألهین مورد تأکید قرار می گیرد.دانشکده الهیات و معارف اسلامیمقالات و بررسیها(منتشر نمی شود)1010-496869020010622-علیت در حکمت اسلامی13051FAمنصورایمانپورJournal Article19700101The question that the principle of causality, i.e, the existential, essential relation between two things, is in compatibility with
which one of such philosophical systems as "principiality of quiddity " ,"difference of existents", and "grad ability of existence" is
to be answered in this essay. To do so, the writer explains three ways followed by Muslim philosophers in order to explore and prove such principle.این مقاله در صدد پاسخ به این سؤال است که اصل علیّت با کدامیک از نظامهای فلسفی « اصالت ماهیت»،«تباین موجودات» و «تشکیک وجود» سازگار است؟ و در صورت ابتناء آن به تشکیک وجود چه حکم و تفسیری پیدا می کند؟ جهت پاسخ به پرسش یاد شده باید گفت که علیّت مورد بحث در اینجا همان رابطة وجودی ذاتی میان دو چیز است و فلاسفة اسلامی جهت کشف و اثبات آن، سه راه در پیش گرفته اند: 1) اثبات آن با استناد به ممکن بالذات بودن ماهیت؛ 2) بدیهی اولی دانستن علیّت؛ 3) کشف حضوری آن از طریق وابستگی حالات نفسانی به نفس و تعمیم آن به حوزة بیرون از نفس با توجه به ابتناء هر برهانی به قبول اصل علیّت، نمی توان برهانی اقامه کرد، لذا طریق بداهت طریقی موجه است. علیّت به معنای مذکور، با هیچ یک از نظامهای اصالت ماهیت یا تباین وجودات به دلیل نبود رابطة ذاتی عینی میان متباینات، سازگار نبوده و فقط با تشکیک وجود، هماهنگ است و در این نظام نیز با توجه به عینیّت حقیقت علیّت با وجود علت، و عینیت حقیقت معلولیّت با وجود معلول، وجود معلول؛ عین فقر و ربط به وجود علّت و در واقع وجود علّت و معلول همان وجود مستقل و رابط است.دانشکده الهیات و معارف اسلامیمقالات و بررسیها(منتشر نمی شود)1010-496869020010622-فرایند « نمو » نزد فیلسوفان مسلمان13052FAاسحاقطاهریJournal Article19700101Paying more attention to founders of three philosophical
systems of "Periputetic", "illumination", and "transcendent
wisdom", this essay is in search of the reality of "growth11 and the way it occurs in vegetable and animal while taking into
consideration all different viewpoints in this connection.این نوشتار در جستجوی حقیقت «نمو» و چگونگی رخداد آن در نبات و حیوان به رشته تحریر در آمده است. و به همین مناسبت، معنای «نمو» و دیگر واژگان مربوط، هم از لحاظ لغوی و هم از نظر اصطلاحی بررسی شده است. آنگاه، مباحث مقدماتی به میان آمده و دیدگاههای مختلف، در این باره، مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. نگارنده سرانجام به این نتیجه رسیده است که «نمو» حرکت مقداری است و این حرکت، نمودی از حرکتی بنیادین است که آن را «حرکت جوهری » خوانده اند. در این پژوهش، بنیانگذاران سه حوزة فلسفی مشّاء، اشراق و حکمت متعالیه بیشتر در مورد توجه واقع شده اند.دانشکده الهیات و معارف اسلامیمقالات و بررسیها(منتشر نمی شود)1010-496869020010622-تجرد خیال در فلسفة اسلامی13053FAقاسم سبحانیفخرJournal Article19700101Defining concept of imagination from Muslim philosophers' viewpoints first, this essay deals with the concept of abstraction secondly, and finally discusses abstraction of imagination, whose most notable fruit is subsistence of souls that are not attained intellectual abstraction, from viewpoints of some outstanding
Muslim philosophers.در این مقاله ابتدا مفهوم خیال از دیدگاه حکیمان مسلمان تعریف و سپس مفهوم تجرد و اقسام آن به نحو مختصر ذکر شده و آنگاه به موضوع تجرد خیال پرداخته شده است. از دیدگاه ابن سینا، قوة خیال مادی است و در هیچیک از آثارش حتی المباحثات تجرد خیال را نپذیرفته است. فخر الدین رازی ادراک خیالی را مجرد دانسته و براهینی بر نفی مادیت آن ذکر کرده است. صدر المتألهین معتقد است که رأی او دربارة قوة خیال و تجرد آن بی سابقه است. به نظر ما، تنها برخی دلایل صدرا بر تجرد خیال بی سابقه است. مهمترین ثمرة اثبات تجرد خیال، بقای نفوسی است که به حد تجرد عقلی نرسیده اند.دانشکده الهیات و معارف اسلامیمقالات و بررسیها(منتشر نمی شود)1010-496869020010622-دائرة المعارف جهان اسلام در دوران جدید آکسفورد13054FAعلیرضاهداییJournal Article19700101-دانشکده الهیات و معارف اسلامیمقالات و بررسیها(منتشر نمی شود)1010-496869020010622-مجلة چکیده های ایرانشناسی13055FAداوید دورانگدیJournal Article19700101-دانشکده الهیات و معارف اسلامیمقالات و بررسیها(منتشر نمی شود)1010-496869020010622-فرهنگ معاصر عربی- فارسی13056FAمرتضی رزمآراJournal Article19700101-دانشکده الهیات و معارف اسلامیمقالات و بررسیها(منتشر نمی شود)1010-496869020010622-نامه ای دربارة فرهنگ معاصر عربی-فارسی13057FAسعیدملکوتیJournal Article19700101-دانشکده الهیات و معارف اسلامیمقالات و بررسیها(منتشر نمی شود)1010-496869020010622-یک ترجمه بدیع قرآنی به فرانسه13058FAرضاعباسیJournal Article19700101-دانشکده الهیات و معارف اسلامیمقالات و بررسیها(منتشر نمی شود)1010-496869020010622-گزارش کنگره بزرگداشت ملک الشعراء بهار13059FAصادقسجادیJournal Article19700101-دانشکده الهیات و معارف اسلامیمقالات و بررسیها(منتشر نمی شود)1010-496869020010622-گزارش یک نویسنده عرب دربارة ایران13060FAمرضیهشریعتیJournal Article19700101-