ORIGINAL_ARTICLE
یادی از استاد دکتر امیر حسن یزدگردی
فروردین ماه امسال مصادف است با چهاردهمین سال خاموشی استاد دکتر امیر حسن یزدگردی، استاد زبان و ادب فارسی در دانشکدة الهیات. استاد یزد گردی معلمی کم مانند و عاشق بود و سالهای از سر عشق در این دانشکده، به تدریس ادب پارسی پرداخت و صدای فردوسی و نظامی و مولوی و سعدی و حافظ را- که صدای رسای فرهنگ اسلامی ایران زمین است- عاشقانه و استادانه به گوش جان دانشجویان رساند و در انتقال ارزشهای فرهنگ گران سنگ ایران اسلامی به فرزندان این مرز و بوم، نقشی شایسته و درخور ایفا کرد. فقدان او چونان فقدان همة پیام آوران فرهنگ و ادب، ضایعه ای است جبران ناپذیر و فراق او چونان فراق دیگر معلمان عاشق- که روز به روز حکم کیمیا می یابند- سخت جانکاه است و اندوه آفرین. و در این میان «یاد» یاد او و یاد عزیزانی چون او، مرهم دلهای خستة دلدادگان فرهنگ و ادب تواند بود.... و من در این یاد و در این یاد کرد، او را به همان صورت و سان و به همان ترتیب که دیده ام و یافته ام، معرّفی می کنم:
- نخست او را در مقام تعلیم و در هیأت معلمی عاشق یافتم.
- سپس با پایگاه بلند او در تحقیق راه بردم...
- و سرانجام به جمع دوستان و یاران او پیوستم و او را در مقام انسانی والا و دوستی کم مانند دیدم و تا دم مرگ با او بودم.... بنابراین پس از ذکر احوال استاد، نخست از حکایت تعلیم سخن می گویم، سپس از حکایت تحقیق و در پایان از انسانیت و محبت و صفا و وفای استاد سخن خواهم گفت.
https://jmb.ut.ac.ir/article_12786_6255dcf09ac96721e445ac1530b72f1d.pdf
1999-12-22
اصغر
دادبه
37229212
1
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
ترتیل از دیدگاه قرآن و حدیث
از جمله آداب تلاوت قرآن کریم مسأله ترتیل است. ترتیل که در لغت به معنی منظّم و مرتّب ساختن است در اصطلاح، به مفهوم خواندن آیات قرآن با تأنّی و نظم لازم و ادای صحیح حروف و تبیین کلمات و دقّت و تأمّل در مفاهیم آیات و اندیشه در نتایج آن است. بدیهی است چنین قرآن خواندنی می تواند به سرعت به آدمی رشد و نموّ معنوی و تقوی و پرهیزگاری ببخشد.
https://jmb.ut.ac.ir/article_12787_5f3e4b89a1c33e54cf3cc5ce82cce6d4.pdf
1999-12-22
آداب تلاوت قرآن کریم
تدبّر
ترتیل
قراآت
عباس مصلائی پور
یزدی
87814289
1
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
معیارهای شناخت آیات و سور مکی و مدنی
این مقاله تعاریف «مکّی» و «مدنی» را بررسی می کند و روشهای سماعی و قیاسی شناخت آیات مکی و مدنی را طرح می نماید و گزارشی کوتاه از کار مستشرقان در این زمینه ارائه می دهد، سپس به بیان اهمیت و فواید شناخت آیات مکی و مدنی می پردازد و آنگاه ویژگیها و نشانه های لفظی و معنوی و بلاغی هر یک از آیات مکی و مدنی را دسته بندی و بررسی می کند.
https://jmb.ut.ac.ir/article_12788_fca962b84cbc504ff9e9be6816ea7f28.pdf
1999-12-22
سماعی
قیاسی
مکی و مدنی
قاسم
فائز
47743167
1
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی فقهی و حقوقی «اثر اکراه در عقد بیع»
تحلیل مسأله اکراه، عناصر و شرایط تحقق آن و چگونگی تأثیر آن بر احکام وضعی و تکلیفی مباحثی است که از دیرباز مورد مطالعة فقهاء و حقوقدانان قرار داشته است. مقالة حاضر بدون ورود به این حوزه ها، تنها به بررسی اثر اکراه در اعمال حقوقی و به طور خاص عقد بیع، به عنوان مهمترین عقد از عقود معیّن، می پردازد. صحت، بطلان و عدم نفوذ سه احتمالی است که در مورد بیع مکره قابل تصور است. در میان امامیه، احتمال امام اول طرفدار ندارد. اغلب فقیهان بیع مکره را غیر نافذ می دانند که با اعلام رضایت بعدی مکره (تنفیذ) به عقدی صحیح و کامل تبدیل می شود. در این مقاله ضمن طرح نظریات مختلف و نقد آنها به چگونگی انعکاس عقیدة مشهور فقهاء در قانون مدنی اشاره خواهد شد. در خصوص زمان ترتّب آثار بر بیع مکره نیز می توان، با استناد به وحدت ملاک این عقد با عقد فضولی، معتقد بود که پس از تنفیذ عقد، آثار عقد صحیح از لحظة انعقاد قرارداد بر آن مترتب می شود. این دیدگاه که به نظریة کشف معروف بوده و در برابر نظریة نقل قرارداد، در قانون مدنی ایران مورد پذیرش واقع شده است.
https://jmb.ut.ac.ir/article_12789_bc24d92cdd002423a36287d56e726df9.pdf
1999-12-22
اکراه
تنفیذ
رضا
صحیح
عقد باطل
غیر نافذ
قصد انشاء
کشف
نقل
علی اکبر
فرحزادی
25595832
1
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
پرداخت به شخص ثالث
بدهکار در مقام انجام تعهد باید به گونه ای مورد بدهی را بپردازد که قانون آن را به رسمیت بشناسد و به پایان یافتن تعهد او در برابر بستانکار بینجامد، اما زمانی که ایفای ناروا و غیر صحیح واقع گردد، چاره ای جز تصحیح یا پرداخت مجدد آن نخواهد بود. در این مختصر علاوه بر راههای تصحیح ایفای ناروا دربارة وظیفه قانونی بدهکار در دو فرض امتناع طلبکار از دریافت مورد تعهد و ناشناخته بودن طلبکار برای بدهکار نیز بحث و بررسی شده است.
https://jmb.ut.ac.ir/article_12790_b3e2314fe6941fa8605c4ca0b0518a65.pdf
1999-12-22
ایفای ناروا
شخص ثالث
عقد فضولی
قبض
احمد
باقری
ahmadbagheri55@yahoo.com
1
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نظریه سطح حاوی در باب مکان
نزد فیلسوفان مسلمان
در این نوشتار فرضیه ارسطویی مکان از دیدگاه فیلسوفان مسلمان مورد بحث قرار گرفته است. ابتدا پیشینه اندیشه در باب مکان بررسی، و پس از آن دلایل موافقان و مخالفان وجود مکان ارزیابی شده است. در ادامه ضمن بر شمردن فرضیات مختلف درباره حقیقت مکان، نظریه سطح حاوی ارسطو از وجهه نظر فیلسوفان مسلمان مورد نقد و بررسی قرار گرفته و نقصان آن در تبیین مکانمندی تمام موجودات عالم جسمانی نشان داده شده است.
https://jmb.ut.ac.ir/article_12791_d7329d9fcc870ffbbaf2ad50eec13c8c.pdf
1999-12-22
بعد
حیّز
سطح حاوی
مکان
حسن
ابراهیمی
33276855
1
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
مبادی علوم طبیعی
یکی از ویژگیهای فلسفه به معنای خاص کلمه آن است که مبادی تصوری و تصدیقی سایر علوم در آن مورد بحث قرار میگیرد و این نکته ای است که بویژه از عهد شیخ الرئیس بر آن تأکید فراوان شده و به همین جهت فلسفه را مادر و مرجع سایر علوم دانسته اند. در این مقاله سعی شده است در حد اختصار، دیدگاههای ابن سینا و صدرالمتألهین در این باب توضیح داده شود و مواردی از قبیل طبیعت، موضوع علوم طبیعی، کیفیت ترکب جسم طبیعی، بحث مزاج و ارتباط آن با بحث ماده و صورت مطرح گردد.
https://jmb.ut.ac.ir/article_12792_f4c5e063f5df55a3c54c60ef5949867f.pdf
1999-12-22
جسم
صورت
طبیعت
ماده
مبادی
مزاج
نفس
رضا محمد
زاده
61914992
1
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
صدر الدین محمد دشتکی شیرازی
زندگی، آثار و آراء فلسفی
سید سند صدر الدین محمد دشتکی از سادات خاندان دشتکی است که با بیست و چند واسطه به زید بن علی بن حسین (ع) می رسد. وی از ذهنی بسیار نقّاد بهره مند بود. دروس حدیث و شرعیات را نزد پدرش غیاث الدین منصور فرا گرفت. سلسلة مسموعات او در علم کلام به امام محمد غزالی، امام فخر رازی و علامه حلی می رسد و در منطق و فلسفه به خواجه نصیر، بهمنیار و ابن سینا.
دوران حیات او مصادف با فرمانروایی حسن بیگ و یعقوب میرزا بود (خواند میر، 3/605) از لحاظ مالی فرد متمکن بوده و در سال 883 ق دو هزار ذرع از املاک دشتک را خرید تا مدرسه بزرگ منصوریه را در آن بنا نهد. شیوه علمی او بیشتر شرح و تعلیقه نویسی توأم با نوآوری و ارائه نظرهای بکر است. تشابه نام وی با صدرالدین محمد شیرازی (ملاصدرا) گاه سبب شده که بعضی از کتابهای او، از جمله اثبات الواجب به ملاصدرا منسوب شود.
https://jmb.ut.ac.ir/article_12793_a423f5d4e63a24bf4735b57ca68523de.pdf
1999-12-22
اثبات واجب
اوصاف باری تعالی
دشتکی
دوانی
ملاصدرا
پروین بهار
زاده
18514156
1
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تبلیغ مسیحیت در قلمرو اسلام
و پادریان در ایران
نظام حقوقی اسلام با حفظ شرایطی به دولت اسلامی اجازه می دهد که با پیروان ادیان الهی منسوخ یعنی اهل کتاب (یهود و نصاری) که به طور دائم در قلمرو دولت اسلامی اقامت داشته باشند، قرار داد «ذمه» ببندد. از شرایط ذمه یکی آن است که ذمیّون دست به تبلیغ مذهب خود نزنند. و جیزة حاضر، در حاشیة مباحث مربوط به روابط بین المللی اسلام، به بررسی تاریخ تبلیغ مسیحیت در قلمرو اسلام، یعنی چگونگی تسامح و تساهل مسلمانان در برابر نقض یکی از مهمترین قواعد روابط بین المللی اسلام می پردازد. نویسنده پس از ارائه چهارچوب تئوریک این بحث، عنوان پادری را که عنوان عام مبشران مسیحیت در دارالاسلام است، از جهت زبانشناختی و لغوی تعریف می کند و سپس به چگونگی تبلیغ مسیحیت در قلمرو اسلام به طور عام و در ایران به طور خاص می پردازد و با تکیه بر فعالیت پادریان در عصر صفوی و قاجار مناظره های مذهبی ین مبلغان مسیحی و مسلمان و ردیه نویسی های عالمان مسلمان را در برابر پادریان در این اعصار، مورد بررسی قرار میدهد.
https://jmb.ut.ac.ir/article_12794_09663e847b790ad0dd6dbde67dd1826d.pdf
1999-12-22
اقلیتهای مذهبی
پادریان
تبشیر مسیحیان در ایران
تبلیغ دینی
ردیه نویسی
روابط بین المللی اسلام
مسیحیان در قلمرو اسلام
سید حسن
امین
59526839
1
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نکته هایی چند دربارة کمال الدین حسین واعظ کاشفی
کمال الدین حسین واعظ کاشفی، یکی از برجسته ترین فرهنگ مردان سدة نهم ق / پانزدهم م و از نمایندگان جریانهای فکری- فرهنگی عصر خود به شمار می آید. بررسی شخصیت و زندگی او مخصوصاً از چند جهت اهمیت دارد. او که در هرات سنی نشین زندگی می کرد، دارای گرایشهای شیعی بسیار پررنگ بود و از پرکارترین نویسندگان روزگار خود به شمار می آمد و از شناخته ترین واعظان زمان خود بود. او به عنوان عالمی مفسّر، منجم و ریاضی دان نیز شناخته می شد. با وجود این، زندگی اش چندان مورد توجه مورخان قرار نگرفته است. این نوشتار کوتاه می شد تا درباره آگاهیهای پراکندة موجود از زندگی او پرسشهایی را مطرح کند و در حدّ توان بر این آگاهیها بیفزاید.
https://jmb.ut.ac.ir/article_12795_8e45060535901f5e63524134ebd26ae6.pdf
1999-12-22
تیموریان
حسین واعظ کاشفی
هرات
مهدی فرهانی
منفرد
22733782
1
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
خلافت عباسیان در مصر
(659 ق / 1261 م- 923 ق / 1517 م)
در سرتاسر خلافت عباسی، حتی در مقاطعی که خلفا صرفاً قدرت ظاهری داشته و بازیچه ای بیش نبوده اند، سلاطین و حکّام محلی برای تقویت حکومت و اثبات مشروعیت خویش، می کوشیده اند تا برخی رفتارهای نمادین، خود را معتقد و وفادار به خلافت بنمایانند. نقش تأیید خلفا با مشروعیت بخشیدن به حکومتهای فرمانروایان مستقل، برای مسلمانان چندان اهمیت داشت که حتی پس از سقوط خلافت عباسی به دست هلاگو و به قتل رسیدن خلیفه نیز، سلاطین و حاکمان بعدی همچنان مشروعیت خویش را نیازمند تأیید آنان می دیدند. خلافت عباسیان مصر که تنها با سه سال وقفه، به دست سلاطین مملوکی مصر بنیاد نهاده شد، در واقع پاسخی به همین ضرورت بوده است. بررسی ساختار خلافت عباسیان مصر و مناسبات میان خلفا و سلاطین مملوکی و همچنین روابط خلافت مصر با حکومتهای سایر سرزمینهای اسلامی چون ایران، هند و حرمین شریفین بر عهدة این نوشتار است.
https://jmb.ut.ac.ir/article_12796_d8a4a067f895c25c1c9aedbc9f26fcba.pdf
1999-12-22
خلافت
خلفای عباسی مصر
مشروعیّت
ممالیک
شهلا
بختیاری
54831222
1
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
مروری بر منابع تاریخی دورة ممالیک
دو سرزمین باستانی مصر و شام در تاریخ اسلام از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار بوده و حوادث سیاسی و نظامی و اجتماعی آنها بخش اعظمی از تاریخ اسلام را به خود اختصاص داده است. در این سرزمین بود که در پی سقوط بغداد به دست مغول، یکی از بزرگترین و مقتدرترین حکومتها یعنی حکومت ممالیک شکل گرفت و با تظاهر به حمایت از خلافت عباسی بیش از دو و نیم قرن ادامه یافت. در این دوره تاریخ نگاری مخصوصاً رونق گرفت و آثار بزرگر و ارزشمندی در این زمینه تألیف شد و مورخان برجسته ای چون ابن کثیر و ابن تعزی بردی وابن حجر و ذهبی و ابن خلدون و مقریزی ظهور کردند. مروی گذرا بر این آثار متعدد و ارزیابی آنها بر عهدة این نوشتار است.
https://jmb.ut.ac.ir/article_12797_0a413f913247c97ce05504ac1430d346.pdf
1999-12-22
تاریخ نگاری
حکومت ممالیک
خلفای عباسی مصر
کتابشناسی
مصر
علی
غفرانی
28157464
1
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
پژوهشی در کتابشناسی جنگهای ردّه
جنگهای رده از دیدگاه تاریخی حائز اهمیت فراوان است و در دست داشتن تحلیل صحیحی از این جنگها می تواند در تحلیل فرایند گسترش اسلام در سدة نخست هجری و نیز جایگاه خلافت در برهة آغازین آن کار باشد. پوشیده نیست که در روایات کهن تاریخی، ارتداد در مسأله رده به دو معنای خروج از دین، و امتناع از پرداخت مالیات همراه با پذیرش اسلام مطرح بوده و خلط بین این دو معنا موضوع تاریخی رده را ابهام قرار داده است. در مقاله حاضر به عنوان دو موضوع پایه برای پژوهش درباره رده، نخست طرحی برای رده بندی گزارشهای کهن رده بر اساس تفکیک این دو معنا ارائه شده و سپس قدیم ترین منابع تاریخی درباره جنگهای رده معرفی شده است.
https://jmb.ut.ac.ir/article_12798_c4e4648a7768430dbe9fb175cc806497.pdf
1999-12-22
ارتداد
تک نگاریها
خلافت
ردّه
مانعین زکات
احمد
پاکتچی
93819364
1
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نگاهی کوتاه به مشکلات معادل یابی اوقات شبانه روزی در ترجمه نام نمازهای پنجگانه به زبان انگلیسی
معادل یابی مفاهیم و مشخصه های زبانی خاص در ترجمه، یکی از عمومی ترین مشکلات ترجمه است، بخصوص وقتی که این «مفاهیم و مشخصه های خاص» بار معنایی دینی و اعتقادی داشته باشند. در ترجمة متون اسلامی (به زبان انگلیسی) یکی از زمینه هایی که این مشکلات خود را روشن تر نشان می دهند تفاوت تقسیم بندی اوقات شبانه روزی در زبان و فرهنگ انگلیسی و فرهنگ اسلامی در رابطه با نام نمازهای پنجگانه است. در مقالة حاضر پس از بررسی اجمالی پاره ای از مشکلات ترجمة نام نمازهای پنجگانه به زبان انگلیسی، راه حلهای مناسب تری برای معادل یابی مفاهیم اسلامی در ترجمه عرضه شده است. این بررسی که بر پایة ارزیابی ترجمة 20 دانشجوی رشتة مترجمی و دو رسالة عملیّه و چند متن دیگر انجام گرفته، مشکل حادّ معادل یابی برای این نامها و امکان «تداخل معنایی » آنها را با برخی از مفاهیم مسیحیّت آشکار می سازد.
https://jmb.ut.ac.ir/article_12799_eae39d750c927ee879b3d8a229c2faaf.pdf
1999-12-22
تداخل فرهنگی / معنایی
تداخل فرهنگی/ معنایی
ترانویسی
ترجمه تقریبی/ نسبی
ترجمه شناسی
زبان مبدأ
زبان مقصد
مؤلفه های معنایی
مشخصه های خاص زبانی
معادلهای تقریبی
واحدهای معنایی
واژه های قرضی
موسی
احمدیان
64279396
1
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
ز عهد صحبت او در میانه یاد آریم
https://jmb.ut.ac.ir/article_12800_ec0387f057705a013c09bc5508249ea7.pdf
1999-12-22
امیرحسن
یزدگردی
44347167
1
LEAD_AUTHOR